موضع امامیه در برابر دیدگاه کیسانیه، غلات، زیدیه و اسماعیلیه درباره آموزه بداء

author

  • ابراهیم نوئی گروه مدرسی معارف اسلامی دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی
Abstract:

چکیده اهل سنت و امامیه در نادرستی انتساب معنای لغوی بداء به خداوند اتفاق نظر دارند؛ هرچند اهل سنت بر این پندارند، که امامیه معنای لغوی بداء را به خداوند نسبت می‌دهد؛ معنایی که مستلزم انتساب لوازمی چون جهل و ندامت به آن ساحت ربوبی است. البته اخبار و احادیث امامیه که شمار آنها به حد تواتر می‌رسد، بداء را به خداوند نسبت داده‌اند و بزرگان امامیه درصدد تبیین معنای بداء در آن اخبار برآمده‌اند. فِرَق منسوب به شیعه هم در باب بداء مواضع مختلفی دارند. فرقه‌ای چون زیدیه انتساب بداء به خداوند را صریحاً نفی می‌کند و همانند اهل سنت بر امامیه به خاطر اعتقاد به بداء، اعتراض می‌کند. اسماعیلیه هم به سبب تعارض باور به بداء با امامت اسماعیل، بداء را نپذیرفته‌اند. کیسانیه بداء را همان نسخ می‌دانند. غلات هم با آنکه همواره مورد لعن و تکفیر بزرگان امامیه بوده‌اند، به بداء اعتقاد دارند. نوشتار پیش رو درصدد است مواضع بزرگان امامیه را در برابر فرقه‌های چهارگانه مزبور تقریر کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

امامت از دیدگاه اسماعیلیه و زیدیه

امامت نخستین مسئلۀ بحث‏برانگیز و اختلاف‏آفرین در تاریخ اسلام است که نخستین دسته‏بندی‏ها و انشعاب‏ها را، پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، در میان مسلمانان به وجود آورد. فرقه‏های اسماعیلیه و زیدیه از مهم‌ترین فرقه‏های شیعه، بعد از شیعۀ اثنی‏عشری، به شمار می‏روند که هنوز حیات سیاسی و اجتماعی دارند، اما دیدگاهشان به مسئلۀ امامت از سده‏های نخستین اسلامی شکل گرفته است. یافته‏های پژوهشی نشان می‏دهد که این ...

full text

امامت از دیدگاه اسماعیلیه و زیدیه

امامت نخستین مسئلۀ بحث‏برانگیز و اختلاف‏آفرین در تاریخ اسلام است که نخستین دسته‏بندی‏ها و انشعاب‏ها را، پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، در میان مسلمانان به وجود آورد. فرقه‏های اسماعیلیه و زیدیه از مهم ترین فرقه‏های شیعه، بعد از شیعۀ اثنی‏عشری، به شمار می‏روند که هنوز حیات سیاسی و اجتماعی دارند، اما دیدگاهشان به مسئلۀ امامت از سده‏های نخستین اسلامی شکل گرفته است. یافته‏های پژوهشی نشان می‏دهد که این ...

full text

عصمت: بررسی مقایسه‌ای دیدگاه امامیه و زیدیه

امامت و مسائل پیرامون آن از جمله مباحث مهم و اختلافی در حوزه معرفت و تفکر دینی فرقه‌های شیعی، خصوصاً زیدیه و امامیه، است. زیدیه گرچه به دلیل آیه تطهیر و روایات خاص، قائل به عصمت اصحاب کسا هستند ولی شرط و وصف عصمت را برای امام لازم ندانسته و به دلایل مختلفی از جمله فقدان دلیل عقلی و نقلی بر عصمت امام، تبیین حقیقت و معنای عصمت، عدم وجوب نصب امام معصوم بر خداوند تمسک کرده‌اند؛ علاوه بر اینکه از نظر...

full text

بررسی مقایسه ای امامت از دیدگاه زیدیه، اسماعیلیه و امامیه اثنی عشری

چکیده پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای امامت از دیدگاه سه گروه عمده شیعی یعنی زیدیه و اسماعیلیه و امامیه می پردازد. مسئله امامت یکی از مسائل اساسی و مورد قبول همه فرقه های شیعی است. اگرچه همه فرق تشیع در اصل مسئله امامت و جانشینی بعد از پیامبر(ص) با هم اتفاق نظر دارند و امام را جانشین برحق پیامبر می دانند، اما در فروعات آن دچار اختلاف شده اند. با آغاز سده دوم هجری گروهی از شیعیان که بعدها زیدیه ...

بررسی آموزه بداء در اندیشه خواجه طوسی

سلیمان بن‌جریر طبری شیعه را قائل به دو آموزه بداء و تقیه می‏داند و می‏نویسد شیعه با ترویج این آموزه‌ها همواره خود را پیروز نگه داشته است. معنایی که وی از بداء به شیعه نسبت می‏دهد مستلزم انتساب لوازمی چون جهل به خداوند است. خواجه نصیرالدین طوسی (597ـ672ق) در جواب این شبهه به انکار بداء روی می‏آورد. خبر مورد نظر ابن‌جریر را خبر واحد و غیر مفید علم (در اعتقادات) و عمل (در فقه) می‏داند و آن را ناظر...

full text

مناسبات علمی و فرهنگی امامیه و زیدیه

دادوستد علمی در تمامی سطوح باعث پویایی، تقویت و شکوفایی اندیشه‌ها می‌شود. در طول تاریخ شیعه، دو شاخه امامیه و زیدیه مراودات علمی و فرهنگی زیادی با یکدیگر داشته‌اند. اشتراکات و تعامل آنها هم‌گرایی به دنبال داشته و آنها را نیرو بخشیده است. تاریخ این دو بسیار به­‌هم آمیخته و به‌­هم تنیده است؛ این حکم به‌ویژه درباره زیدیه سده‌­های نخستین آشکارتر است. وجوه اشتراک فراوان در بین این دو فرقه باعث هم‌گر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 5

pages  105- 122

publication date 2017-09-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023